In beeld: Monique Ligtenberg

Monique Ligtenberg is hoofdredacteur van het vakblad Fiscaal up to Date.

Wat houdt jouw werk precies in?
Ik ben hoofdredacteur van het vakblad Fiscaal up to Date dat wekelijks verschijnt en ook dagelijks een nieuwsbrief verstuurt naar abonnees. In beide uitgaven wordt wet- en regelgeving, beleid en rechtspraak opgenomen met betrekking tot rijksbelastingen en lokale heffingen. Ook toeslagen worden behandeld, het fiscale strafrecht en civiele (proces)recht in procedures waarin de Belastingdienst partij is. Verder komen ook alle belastinguitspraken en de fiscaal gerelateerde zaken van het Europees Hof van Justitie aan de orde, evenals klachten, jaarverslagen, rapporten en wetscommentaren van beroepsorganisaties die direct of zijdelings met de fiscaliteit te maken hebben.

Als hoofdredacteur geef ik leiding aan de redactie, maar ik ben fiscaal jurist en ook (héél graag) uitvoerend bezig met het maken van artikelen, duiden van stukken en het schrijven van commentaren en columns.

Wat versta jij onder vakmanschap?
Vakmanschap is voor mij het leveren van hoogwaardige en in de praktijk toepasbare informatie om zo mijn steentje bij te dragen aan rechtvaardigheid, fair play en equality of arms voor professionals in de fiscale praktijk (belastingadviseurs bij grote en kleine kantoren, medewerkers van de Belastingdienst en de rechterlijke macht, advocaten, notarissen etc.).

In dat kader zet ik me ook in om via de WOB/ Woo beleid van de Belastingdienst openbaar te krijgen wat anders alleen voor ambtenaren kenbaar is. Ook pleit ik ervoor om méér uitspraken van de bestuursrechters (belastingkamer) te publiceren dan het geval is (nu: circa 5%). Bestuursorganen beschikken in hun kwaliteit van procespartij bij de rechter namelijk over álle jurisprudentie, terwijl voor burgers en bedrijven alleen het topje van de ijsberg bekend is. Omdat in het weekblad en in de dagelijkse e-mail het héle belastinggebied aan de orde komt (van complexe zaken zoals vennootschapsbelasting bij multinationals en internationale constructies voor vermogende particulieren tot eenvoudige zaken zoals parkeerbelasting en woz-procedures) heb ik een breed beeld van het hele belastingterrein. Daardoor kan ik verbanden leggen, trends en ontwikkelingen en onregelmatigheden signaleren, wat naar mijn mening ook van belang is voor vakmanschap.

Vakmanschap betekent voor mij ook onpartijdigheid en onafhankelijkheid: vanuit een niet-vooringenomen en neutrale houding naar zowel de burger als de overheid kijken met een scherpe blik voor processen, in dit geval het formele fiscale (proces)recht.

In de podcast ‘De burger kan niet wachten’ wordt vakmanschap uitgebreid besproken met Reinier van Zutphen. Een van de belangrijke vragen daar was: hoe kan de professional, vaak de ambtenaar, die de burger wellicht meer wil bijstaan dan binnen de kaders soms mogelijk is, toch die ruimte pakken? Heb jij daar een antwoord op? Hoe doe jij dat?
Ambtenaren van de Belastingdienst en van de lokale overheden moeten zich uiteraard houden aan de wet- en regelgeving maar beschikken ook over een discretionaire (begunstigende) bevoegdheid en moeten zich óók altijd houden aan beginselen van behoorlijk bestuur. Juist met een goede toepassing van die beginselen kunnen ambtenaren naar mijn idee burgers en bedrijven méér bijstaan, steunen en helpen dan wanneer zij vasthouden aan de vaste en complexe kaders. De belastingheffers gaan veel te vaak en veel te gemakkelijk voorbij aan de formele rechten van de burger. Als de overheid de burger daadwerkelijk zou horen in de bezwaarfase en hem inzage zou geven in de op de zaak betrekking hebbende stukken, en zou beslissen binnen de wettelijke beslistermijnen dan is de overheid volgens mij een betrouwbare partner voor de burger. Niet-reageren op vragen en e-mails of brieven, niet luisteren of achterhouden van stukken leidt tot wantrouwen. Het motiveringsbeginsel en het beginsel van de zorgvuldige voorbereiding zijn daarvoor essentieel, en bij de besluitvorming van de overheid ook het evenredigheidsbeginsel, ofwel de menselijke maat.

Heb je tips voor professionals en intermediairs die aanlopen tegen beperkingen vanuit regelgeving?
Blijf een beroep doen op je rechten, vraag om (inzage in de) zaakstukken, vraag om gehoord te worden, maar doe dat fatsoenlijk. Behandel de ambtenaar zoals je zelf behandeld wil worden en vooral: leg alles vast in e-mails of brieven.

Hoe zou de Raadbaak community, die zoveel verschillende disciplines verbindt met elkaar en de Nationale ombudsman, een rol kunnen spelen in het stimuleren van vakmanschap?
Uit de input, informatie en ervaringen van de leden/deelnemers van het platform signalen oppikken en de grote lijnen eruit halen om de overheid en bestuursorganen vervolgens proactief te wijzen op naderende onregelmatigheden en misstanden.

Meer columns lezen van Monique lezen? Ze heeft er een aantal voor jullie geselecteerd:

• De lange arm van de ombudsman ( 24 oktober 2017)
• Een fiscale lijn is ook beleid (30 november 2022)
• Alarmsignalen voor de belastingwetgever (26 januari 2021)
• Wie is de baas bij de Belastingdienst? (20 januari 2020)
• Gele hesjes tegen verborgen rechtspraak (27 juli 2019)
• Teveel rechtspraak onder de radar (24 januari 2017)