In beeld: André van Mierlo

Andre van Mierlo is 51 jaar en werkt al meer dan 26 jaar als sociaal raadsman en jurist. Na zijn afstuderen aan de Katholieke Universiteit te Nijmegen als jurist in 1996, is hij meteen gaan werken als sociaal raadsman. Eerst voor de inwoners van de gemeente Nijmegen daarna voor de inwoners van Amsterdam en de laatste 13 jaar voor de inwoners van Oss en omgeving.

Vertel André, wat houdt jouw werk in?

Als sociaal raadsman geef je informatie en advies plus concrete hulp bij vragen en problemen op het gebied van sociale zekerheid, belastingen, arbeidsrecht, familierecht, huisvesting, vreemdelingenrecht en consumentenrecht. Deze hulp kan bestaan uit bemiddeling, uitleg van regelgeving en het schrijven van bezwaren en beroepsschriften.

Daarnaast hebben de sociaal raadslieden een belangrijke taak in het signaleren van de effecten van nationale en lokale wetgeving. Als sociaal raadsman werk ik nauw samen met vrijwilligers en andere instanties en collega's aan wie ik ook voorlichtingen geef. Kortom, ik ben een soort van sociaal juridische huisarts. Ben je ziek, dan ga je naar de huisarts. Samen met de huisarts kijk je dan wat de mogelijkheden zijn. Dit kan bijvoorbeeld zijn een medicijn of doorverwijzing naar een specialist. Als raadsman doe ik het zelfde met de inwoner. Samen kijken wat de mogelijkheden zijn en indien nodig doorverwijzing naar derden (bijvoorbeeld een advocaat gespecialiseerd in bepaald rechtsgebied).

Wat versta jij onder vakmanschap?

Onder vakmanschap versta ik een combinatie van kennis houding en vaardigheden die nodig zijn om je vak succesvol uit te kunnen oefenen. Voor sociaal raadslieden betekent dit voor mij onder andere dat er een minimale opleidingsvereiste moet zijn van HBO + of WO wil je het vak uitoefenen. Daarnaast dat je de landelijke en lokale regelingen bijhoudt die van toepassing kunnen zijn op je werkzaamheden, via nieuwsbrieven cursussen etc.

Naast inhoudelijk op de hoogte zijn is het ook van belang dat je menselijk bent naar je collega's en inwoners die vragen hebben. Daar bedoel ik mee: probeer geen vooroordeel te hebben, luister goed en probeer er samen met de collega en/of inwoner te kijken wat hij/zij nu eigenlijk wil, zelf kan en hiervoor nodig heeft. Zo wordt de vraagsteller er helemaal bij betrokken en houdt de regie over zijn vraag/vragen en neem je het zelf niet over. Natuurlijk kan je daarop inspelen mocht je onder buikgevoel en ervaring zeggen dat er nog meer speelt en dat dan ook benoemen waar de inwoner en/of collega bij is.

In de podcast ‘De burger kan niet wachten’ wordt vakmanschap uitgebreid besproken met Reinier van Zutphen. Een van de belangrijke vragen daar was: hoe kan de professional, vaak de ambtenaar, die de burger wellicht meer wil bijstaan dan binnen de kaders soms mogelijk is, toch die ruimte pakken? Heb jij daar een antwoord op? En hoe doe jij dat?

Om de ruimte te pakken en buiten je (wettelijke) kaders te gaan is het voor een sociaal raadsman wat makkelijker dan voor een ambtenaar aangezien een sociaal raadsman altijd onafhankelijk moet kunnen werken. Soms loop ik nog wel aan tegen het feit dat ik als sociaal raadsman lokale signalen niet rechtstreeks kan doorgeven aan de gemeente maar dat dit via de werkgever moet gebeuren (waarschijnlijk uit angst dat anders de werkgever die betaald wordt door de gemeente subsidie zou kunnen kwijtraken bij een te negatief signaal) maar blijf dat dan wel toetsen of er ook iets werkelijks mee gebeurt.

Ruimte pakken zou kunnen door te gaan ontschotten. In Oss is er bijvoorbeeld een wijk (Ruwaard) waarbij in het team naast raadslieden ook collega's van de gemeente zitten van de afdeling WMO en werk en inkomen. Door samen zaken te bespreken weet je ook van elkaar meer wat er speelt en kan je ook buiten de wettelijke kaders soms tot een oplossing komen war alle partijen gebaat bij zijn. Let wel dit kan alleen natuurlijk als de inwoner hiervoor toestemming geeft (dus dat het AVG-proof is).

Welke rol zie je voor de Raadbaak in het verbinden van intermediairs, zoals sociaal raadslieden?

De Raadbaak zou denk ik een goede verbintenis kunnen zijn tussen intermediairs en sociaal raadslieden en ook meer kunnen laten zien wat de meerwaarde is van de sociaal raadslieden in onze maatschappij. Ik denk dat het raadsliedenwerk veel kan opleveren voor de maatschappij en dat nu ook al doet, alleen is dat altijd natuurlijk moeilijk om te zetten in geld (waar het helaas altijd toch nog vaak omdraait). Mede door de Raadbaak is er een stukje extra promotie toe naar alle partijen /overheden.